برونشیت شرایطی است که با التهاب راه های هوایی بزرگ شما، به نام لوله های برونش، که هوا را به ریه ها می برند، مشخص می شود. راه‌های هوایی تحریک‌شده و ملتهب متورم و باریک می‌شوند و عبور هوا را سخت‌تر می‌کنند و باعث تنگی نفس، گرفتگی قفسه سینه و سرفه‌ای می‌شوند که خلط و مخاط تولید می‌کند.
برونشیت دو نوع است: حاد و مزمن. برونشیت حاد به طور ناگهانی و معمولاً به دلیل عفونت تنفسی ویروسی یا باکتریایی ایجاد می شود و برای چند روز یا چند هفته طول می کشد. برونشیت مزمن طولانی مدت است و به تدریج پس از قرار گرفتن طولانی مدت در معرض محرک های ریه مانند دود سیگار یا دودهای شیمیایی ایجاد می شود. افراد مبتلا به برونشیت مزمن اغلب دوره‌هایی به نام شعله‌ور شدن دارند که در آن علائمشان بدتر می‌شود.
فهرست عناوین
علائم رایج برونشیت
برونشیت حاد و مزمن علائم بسیاری دارند زیرا هر دو با التهاب، تنگ شدن راه های هوایی و افزایش تولید مخاط همراه هستند و رسیدن هوا به ریه ها را سخت تر می کنند. علائم شایع برونشیت عبارتند از:
- سرفه همراه با خلط: مخاط ممکن است شفاف، زرد یا سبز باشد
- خس خس سینه: صدای سوت نازک یا خش خش در هنگام نفس کشیدن که به دلیل تنگی راه های هوایی ایجاد می شود.
- تنگی نفس: مشکل در تنفس به خصوص در حین فعالیت بدنی
- ناراحتی قفسه سینه: احساس فشار یا گرفتگی در قفسه سینه
- کسالت: خستگی و کمبود انرژی
علائم برونشیت حاد
برونشیت حاد التهاب کوتاه مدت لوله های برونش است که معمولاً در اثر عفونت های ویروسی مانند سرماخوردگی یا آنفولانزا ایجاد می شود. به ندرت، عفونت های باکتریایی یا قرار گرفتن در معرض محرک ها، مانند دود یا گرد و غبار، می تواند منجر به برونشیت حاد شود.
علائم برونشیت حاد به طور ناگهانی، اغلب در کنار یا اندکی پس از یک عفونت تنفسی (مانند سرماخوردگی) ایجاد می شود و در عرض یک یا دو هفته بهبود می یابد. برخی از افراد ممکن است تا چهار هفته سرفه طولانی مدت داشته باشند.
علائم برونشیت حاد عبارتند از:
- سرفه ای که در ابتدا مولد است (خلط تولید می کند) و ممکن است در طول زمان خشک شود
- آبریزش یا گرفتگی بینی که قبل از احتقان قفسه سینه ایجاد می شود
- هنگام نفس کشیدن صدای خس خس یا سوت به گوش می رسد
- تنگی نفس که با فعالیت بدنی بدتر می شود
- تنگی قفسه سینه
- تب با درجه پایین
- خستگی
- درد قفسه سینه یا درد دنده ها از سرفه
به ندرت ممکن است که برونشیت حاد علائمی مانند سرفه همراه با مخاط خونی یا تب بالا (بیش از 38 درجه سانتیگراد) ایجاد کند. بروز این علائم مستلزم مراجعه به پزشک برای درمان است.
علائم برونشیت مزمن
برونشیت مزمن التهاب طولانی مدت لوله های برونش است که حداقل سه ماه طول می کشد. این نوعی بیماری مزمن انسدادی ریه (COPD) - گروهی از بیماری های پیشرونده ریه که باعث مشکلات تنفسی می شود - است. برونشیت مزمن به دلیل قرار گرفتن طولانی مدت در معرض عوامل محرک مانند دود سیگار، گرد و غبار و بخارات شیمیایی و آلودگی هوا ایجاد می شود.
علائم برونشیت مزمن به تدریج در طول زمان ایجاد می شود. التهاب طولانی مدت راه هوایی باعث ایجاد خلط و مخاط در راه های هوایی و سرفه مزمن و مشکلات تنفسی می شود. افراد مبتلا به برونشیت مزمن اغلب دوره های شعله ور شدن دارند و در این دوره ها علائم بدتری را تجربه می کنند. با پیشرفت بیماری، علائم ممکن است شدیدتر و مکرر شوند.
علائم برونشیت مزمن عبارتند از:
- سرفه مزمن که خلط تولید می کند
- خس خس سینه
- تنگی نفس، به ویژه در حین فعالیت یا کارهای روزانه
- احتقان قفسه سینه
- خستگی
- دشواری در تنفس
- احساس ناتوانی در کشیدن نفس عمیق
- عفونت های تنفسی مکرر
افراد مبتلا به برونشیت مزمن اغلب دچار عفونت های تنفسی مکرر می شوند که می تواند علائم را بدتر کند. برونشیت مزمن شدید می تواند علائم دیگری مانند موارد زیر ایجاد کند:
- کاهش وزن
- ضعف عضلانی
- از دست دادن اشتها
- تورم در پنجه، مچ و کل پاها
علائم برونشیت در کودکان
کودکان مبتلا به عفونت های تنفسی فوقانی ویروسی یا باکتریایی می توانند به برونشیت حاد مبتلا شوند. برای اکثر کودکان مبتلا به برونشیت، این وضعیت حاد (موقت) است. کودکان به ندرت به برونشیت مزمن مبتلا می شوند، اگرچه خطر ابتلای کودکان مبتلا به آسم، آلرژی یا آنهایی که به طور منظم در معرض دود سیگار هستند افزایش می یابد.
علائم برونشیت در کودکان مشابه علائم در بزرگسالان است، اگرچه تفاوت های کمی وجود دارد. علائم شایع برونشیت در کودکان عبارتند از:
- سرفه های مداوم، که ممکن است خشک شروع شده و به سرفه های خلط‌دار تبدیل شود
- تب با درجه پایین
- سردرد
- لرز
- گلو درد
- آبریزش یا گرفتگی بینی
- احتقان سینه
- خس خس سینه
- تحریک پذیری یا بی قراری
- مشکل در خوابیدن
- کمبود انرژی (خستگی)
چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟
اگر سرفه شما در عرض 2 تا 3 هفته از بین نرفت یا علائم بدتری مانند تنگی نفس یا درد قفسه سینه را تجربه کردید، با پزشک خود تماس بگیرید.
در صورت مشاهده هر یک از علائم زیر فوراً به پزشک مراجعه کنید:
- سرفه خونی یا خلط خونی
- تورم در پنجه، مچ یا تمام پاها
- تنفس سریع (در نوزادان و کودکان خردسال)
- کبودی لب ها یا پوست
- درد شدید قفسه سینه
یک بررسی سریع
برونشیت زمانی اتفاق می‌افتد که لوله‌های برونش (راه‌های هوایی اصلی ریه‌ها) ملتهب، تحریک شده و باریک می‌شوند که منجر به علائمی مانند سرفه خلط‌دار، تنگی نفس، خس‌خس سینه، ناراحتی قفسه سینه و خستگی می‌شود. برونشیت می تواند حاد (کوتاه مدت) یا مزمن (طولانی مدت) باشد.
علائم برونشیت حاد به سرعت در کنار یا اندکی پس از یک عفونت تنفسی ویروسی یا باکتریایی ایجاد می شود و اکثر افراد در عرض یک یا دو هفته بهبود می یابند. علائم برونشیت مزمن سه ماه یا بیشتر طول می کشد و گاهی اوقات در دوره هایی به نام شعله ور شدن بدتر می شود.
اگر علائم برونشیت مداوم یا بدتر شده است، برای تشخیص و طرح درمان به پزشک مراجعه کنید.
سوالات متداول
آیا علائم برونشیت خود به خود از بین می رود؟
عفونت های ویروسی باعث بیشتر موارد برونشیت حاد شده که معمولاً بدون نیاز به درمان خاصی برطرف می شوند. استراحت زیاد و هیدراته ماندن می تواند به بهبودی کمک کند. برونشیت مزمن یک بیماری طولانی مدت است که با دوره هایی که علائم بهبود می یابند و زمانی که علائم بدتر می شوند، تشدید می شود. برونشیت مزمن نیاز به مدیریت و درمان مداوم دارد.
آیا برای درمان علائم برونشیت به آنتی بیوتیک نیاز دارید؟
ویروس ها باعث بروز بیشتر موارد برونشیت حاد بوده و آنتی بیوتیک ها در برابر ویروس ها بی اثر هستند. اگر برونشیت حاد ناشی از عفونت باکتریایی دارید ممکن است به آنتی بیوتیک نیاز داشته باشید، اما مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری (CDC) آنتی بیوتیک را برای برونشیت حاد ناشی از باکتری توصیه نمی کند.
اگر در حال بهبودی از برونشیت هستید باید از چه غذایی اجتناب کنید؟
هنگام بهبودی از برونشیت، ممکن است لازم باشد از غذاهایی مانند محصولات لبنی، غذاهای سرخ شده و تند، و قند زیاد که می‌توانند مخاط را غلیظ کرده یا التهاب را بدتر کنند، خودداری کنید. غذاهایی مانند سبزیجات چلیپایی (کلم‌ها) و لوبیا که باعث ایجاد گاز یا نفخ می شوند نیز می توانند تنفس را دشوارتر کنند.
برای تسکین ناراحتی گلو و قفسه سینه و کمک به بهبودی، یک رژیم غذایی متعادل با مقدار زیادی مایعات، میوه ها، سبزیجات و مایعات گرم و تسکین دهنده مانند دمنوش های گیاهی یا آبگوشت را انتخاب کنید.
