پرکاری تیروئید یک غده تیروئید پرکار است که بیش از حد هورمون تیروئید تولید می کند در حالی که کم کاری تیروئید یک غده تیروئید کم کار است که هورمون تیروئید بسیار کمی تولید می کند.
کم کاری تیروئید شایع تر از پرکاری تیروئید است. هر دو بیماری می توانند ناشی از یک بیماری خودایمنی باشند، اگرچه دلایل بالقوه دیگری نیز وجود دارد.
فهرست عناوین
علائم پرکاری تیروئید شامل کاهش وزن، افزایش متابولیسم، ضربان قلب نامنظم، عصبی بودن و تحریک پذیری است. از علائم کم کاری تیروئید می توان به افزایش وزن، خستگی، خشکی پوست و حساسیت به سرما اشاره کرد.
در این مقاله بسیاری از علائم، علل، عوارض و درمان های کم کاری تیروئید در مقابل پرکاری تیروئید را بررسی می کنیم. در ادامه این مطلب مفید با دنیای موسیقی درمانی همراه باشید.
غده تیروئید شما چه کاری انجام می دهد؟
غده تیروئید اندامی پروانه ای شکل است که در جلوی گردن و زیر حنجره قرار دارد. تیروئید با ترشح مقدار مناسبی از هورمون های تیروئید، بسیاری از عملکردهای بدن را تنظیم می کند.
تیروئید دو هورمون می سازد: تری یدوتیرونین (T3) و تترایدوتیرونین (T4). این هورمون ها دمای بدن، ضربان قلب، متابولیسم، عملکرد مغز و اندام ها و رشد و نمو را تنظیم می کنند.
تیروئید توسط غده هیپوفیز در مغز تنظیم می شود. این غده هورمونی به نام هورمون محرک تیروئید (TSH) تولید می کند تا به تیروئید بگوید T3 و T4 بیشتری بسازد. هنگامی که هر بخشی از این سیستم آسیب ببیند یا عملکرد نادرست داشته باشد، تیروئید می تواند T3 و T4 بسیار کم یا بیش از حد تولید کند.
علائم پرکاری تیروئید در مقابل کم کاری تیروئید
علائم هشدار دهنده اولیه مشکلات تیروئید را می توان به راحتی با سایر مشکلات سلامت اشتباه گرفت. برای مثال، اغلب افراد در دوران یائسگی، خستگی را تجربه می کنند. با این حال، چند علامت وجود دارد که در کنار هم می توانند به شما هشدار دهند که زمان مراجعه به یک پزشک فرا رسیده است:
- خستگی یا سستی که پس از یک خواب خوب از بین نمی رود
- کاهش یا افزایش وزن
- ضربان قلب شما در حال استراحت افزایش یا کاهش می یابد
- شما به دمای سرد یا گرم حساس تر هستید
علائم کم کاری تیروئید
- خستگی
- افزایش وزن
- احساس سرمای مضاعف
- یبوست
- ریزش مو
- کاهش تعریق
- پریودهای سنگین و نامنظم
- ضربان قلب آهسته
- ناخن های شکننده
- تحریک پذیری و افسردگی
- صورت پف کرده
- درد عضلانی یا مفصلی
- بی خوابی
علائم پرکاری تیروئید
- خستگی
- کاهش یا افزایش وزن
- احساس گرمای مضاعف
- اسهال
- ریزش مو
- افزایش تعریق
- پریودهای سبک و کوتاه
- ضربان قلب سریعیا تپش قلب کوبنده
- ضخیم شدن ناخن، پوسته پوسته شدن
- اضطراب و عصبی بودن
- چشم های برآمده یا پف کرده
- ضعف عضلانی
- بی خوابی
علائم کم کاری تیروئید
از آنجایی که هورمون‌های تیروئید متابولیسم شما را تنظیم می‌کنند، داشتن تیروئید کم‌کار، فرآیندهای بدن شما را کند می‌کند و این باعث طیف وسیعی از علائم می‌شود، مانند:
- احساس خستگی و سستی
- ضربان قلب پایین تر
- احساس سرما حتی زمانی که اطرافیانتان گرم هستند
- افزایش وزن
- دست و صورت پف کرده
- با ورزش به راحتی خسته می شوید
- یبوست
- سردرگمی یا مشکل در تمرکز
- پریودهای نامنظم
همچنین ممکن است در این وضعیت باردار شدن مشکل باشد و خطر سقط جنین برای افرادی که تیروئید کم کار دارند بیشتر است. درمان های باروری ممکن است بی اثر باشد.
کم کاری تیروئید همچنین می تواند باعث اختلال نعوظ، مشکل در انزال و کاهش میل جنسی شود.
علائم پرکاری تیروئید
هنگامی که تیروئید پرکار دارید، بدن و فرآیندهای آن سرعت می‌گیرد. بسیاری از علائم برعکس علائم کم کاری تیروئید هستند، مانند:
- احساس گرمای بیش از حد معمول در محیط
- ضربان قلب تند یا ضربان قلب نامنظم
- فشار خون بالا
- پوست غیر معمول صاف و ناخن های نرم
- اسهال یا حرکات مکرر روده
در ابتدا، پرکاری تیروئید می تواند به شما انرژی اضافی بدهد، اما بدن قرار نیست این سرعت را حفظ کند، بنابراین در نهایت خستگی ایجاد می شود.
علل بیماری تیروئید
بیماری تیروئید شایع است. در ایالات متحده، حدود 20 میلیون نفر را تحت تاثیر قرار می دهد. بیشتر از 60 درصد از کسانی که به بیماری تیروئید مبتلا هستند، تشخیص داده نشده اند.
علل کم کاری تیروئید
- بیماری خودایمنی
- جراحی برداشتن غده
- پرتو درمانی
- مشکل مادرزادی
- تیروئیدیت
- داروهای خاص
- سطح غیر طبیعی ید
- آسیب غده هیپوفیز
- بیماری های نادر
علل پرکاری تیروئید
- بیماری خودایمنی
- ندول یا گرهک های تیروئید
- تیروئیدیت (موقت)
- مصرف بیش از حد دارو
- سطح غیر طبیعی ید
همچنین بخوانید: سندرم روده تحریک پذیر (IBS) چیست؟
علل کم کاری تیروئید
علل احتمالی کم کاری تیروئید عبارتند از:
- بیماری خود ایمنی: این وضعیت شامل بیماری هاشیموتو و تیروئیدیت آتروفیک است. آنها شایع ترین دلایل کم کاری تیروئید هستند.
- جراحی برداشتن تیروئید: گاهی اوقات تمام یا بخشی از غده تیروئید به عنوان درمانی برای سرطان تیروئید، گره های تیروئید یا بیماری گریوز برداشته می شود.
- پرتو درمانی: این درمان برای برخی سرطان‌ها، بیماری گریوز و گره‌های تیروئید می‌تواند به غده تیروئید آسیب برساند و عملکرد آن را مختل کند.
- مشکل مادرزادی: به ندرت، نوزادی با غده تیروئید جزئی یا از دست رفته یا سایر ناهنجاری‌هایی که عملکرد تیروئید را مختل می‌کند به دنیا می‌آید.
- تیروئیدیت: این التهاب تیروئید ناشی از عفونت ویروسی یا تیروئیدیت آتروفیک است.
- برخی داروها: در افراد دارای استعداد ژنتیکی، داروهایی که ممکن است باعث کم کاری تیروئید شوند عبارتند از: پاسرون (آمیودارون)، لیتوبید (لیتیوم)، اینترون A (اینترفرون α)، پرولوکین (آلدسلوکین یا اینترلوکین-2)، و مهارکننده های ایست بازرسی مانند یروی (ipilimumab).
- سطوح غیر طبیعی ید: ید جزء مهم هورمون های تیروئید است، بنابراین اگر بدن شما آن را به اندازه کافی از غذاهایی که می خورید دریافت نکند، نمی تواند هورمون های تیروئید را در تعادل نگه دارد.
- آسیب غده هیپوفیز: اگر غده هیپوفیز توسط یک تومور، پرتودرمانی یا جراحی آسیب دیده باشد، کنترل آن بر تیروئید ممکن است مختل شده و منجر به کمبود هورمون های تیروئید شود.
- اختلالات نادر: اینها شامل آمیلوئیدوز، سارکوئیدوز و هموکروماتوز است. هر یک از آنها موادی را در تیروئید رسوب می کنند که نباید وجود داشته باشد و در نتیجه می تواند عملکرد آن را مختل کند.
خودایمنی چیست؟
خودایمنی یک نقص در عملکرد سیستم ایمنی است. به دلایلی که هنوز مشخص نیست، گاهی اوقات سیستم ایمنی قسمت سالم بدن شما را با یک پاتوژن خطرناک مانند ویروس اشتباه می گیرد و به آن حمله می کند. نوع بافت(های) مورد هدف بسته به بیماری متفاوت است. تا کنون بیش از 100 بیماری خودایمنی شناسایی شده است.
علل پرکاری تیروئید
تیروئید پرکار و بیش فعال علل بالقوه کمتری دارد. این اختلال ممکن است بصورت ژنتیکی ایجاد شود. علل دیگر عبارتند از:
- بیماری خود ایمنی: بیماری "گریوز" پشت بیش از 70 درصد موارد تیروئید پرکار است. آسیب به تیروئید توسط آنتی بادی هایی ایجاد می شود که به طور مزمن تیروئید را فعال کرده و منجر به تولید بیش از حد هورمون می شوند.
- ندول و گرهک ها: رشد غیر طبیعی بافت های تیروئید می تواند منجر به ترشح بیش از حد هورمون شود.
- تیروئیدیت: هنگامی که تیروئیدیت برای اولین بار رخ می دهد، می تواند باعث شود تیروئید تمام هورمون هایی که تولید کرده است را ترشح کند و به پرکاری تیروئید موقت منجر شود. پس از آن، سطوح به محدوده کم کاری تیروئید کاهش می یابد.
- مصرف بیش از حد دارو: اگر برای کم کاری تیروئید بیش از حد داروهای هورمونی تیروئید مصرف کنید، می تواند منجر به پرکاری تیروئید شود.
- سطوح غیرطبیعی ید: اگر کمبود ید دارید و به طور ناگهانی مصرف ید خود را افزایش می دهید، ممکن است در حالی که بدن کم کم خودش را با تغییر وفق می دهد، به پرکاری تیروئید موقت مبتلا شوید.
ید عنصری است که بدن شما نمی تواند به تنهایی آن را بسازد، بنابراین برای دریافت کافی از آن به غذا وابسته هستید. سلول های تیروئید ید را از جریان خون شما جذب می کنند و از آن برای ایجاد T3 و T4 استفاده می کنند. سطوح پایین ید می تواند منجر به کم کاری تیروئید شود و ید اضافی در خون شما می تواند به کم کاری تیروئید یا پرکاری تیروئید منجر شود.
عوارض احتمالی
زمانی که کم کاری تیروئید یا پرکاری تیروئید درمان نشده یا کامل درمان نشود، می تواند منجر به عوارض شود.
عوارض کم کاری تیروئید
- گواتر
- مشکلات بارداری
- نوروپاتی محیطی
- کم خونی
- کلسترول بالا
- مشکلات عضلانی
- کمای میکسدم
عوارض پرکاری تیروئید
- گواتر
- مشکلات بارداری
- پرکاری تیروئید نوزادان
- پوکی استخوان
- فیبریلاسیون دهلیزی
- طوفان تیروئیدی
عوارض کم کاری تیروئید
- گواتر: بزرگ شدن غده تیروئید ممکن است مانند یک توده در گلو احساس شود. گواترهای بزرگ ممکن است حساس و متورم باشند و بستن کراوات و شال گردن را ناراحت کننده کنند. در موارد نادر، گواتر می تواند بلع یا تنفس را دشوار کند.
- مشکلات بارداری: چرخه های قاعدگی نامنظم می تواند منجر به ناباروری شود. علاوه بر این، کم کاری تیروئید خطر سقط جنین، جدا شدن جفت، زایمان زودرس و مرگ نوزاد را افزایش می دهد.
- نوروپاتی محیطی: آسیب عصبی، به طور بالقوه ناشی از احتباس مایعات و تورم، منجر به بی حسی، احساس سوزن سوزن شدن، ضعف و حساسیت به لمس یا دما می شود.
- کم خونی: کمبود هورمون تیروئید تولید گلبول های قرمز توسط مغز استخوان را مختل می کند و منجر به کم خونی می شود. علائم شامل خستگی، رنگ پریدگی پوست، ضربان قلب سریع یا نامنظم، احساس ضعف و تنگی نفس است.
- کلسترول بالا: بدن شما نمی تواند کلسترول را به درستی پردازش کند، که می تواند باعث افزایش سطح LDL و کلسترول مجموع شود.
- مشکلات عضلانی: درد و سفتی عضلانی، که احتمالاً با ضعف عضلانی همراه است، می تواند تأثیر زیادی بر عملکرد و زندگی روزمره شما داشته باشد.
- کمای میکسدم: کمای میکسدم، میگزدم، کما میکسدما یا میکس ادم یک پیامد نادر و بالقوه کشنده کم کاری تیروئید شدید است که توسط عفونت، مشکلات قلبی یا سایر عوامل استرس زای فیزیکی ایجاد می شود. علائم شامل دمای بدن و فشار خون پایین، ضربان قلب آهسته و عدم پاسخگویی به دلیل عملکرد ضعیف چند اندام است.
عوارض پرکاری تیروئید
- گواتر: مانند کم کاری تیروئید، گواتر باعث احساس یک توده در گلو می شود، ممکن است دردناک باشد و ممکن است در بلع یا تنفس اختلال ایجاد کند.
- مشکلات بارداری: پرکاری تیروئید متوسط تا شدید می تواند منجر به پره اکلامپسی، زایمان زودرس، نوزادان کوچک، مرده زایی و احتمالاً نقص مادرزادی شود.
- پرکاری تیروئید نوزادی: وقتی فردی که باردار است به بیماری گریوز مبتلا است، ممکن است نوزادش با پرکاری تیروئید متولد شود یا حتی قبل از تولد به آن مبتلا شود. این می تواند باعث وزن کم هنگام تولد، سرهای کوچک غیرمعمول، ضربان قلب سریع، تحریک پذیری، خواب ضعیف و به ندرت تجمع خطرناک مایعات (هیدروپس جنینی) شود.
- پوکی استخوان: استخوان های ضعیف شما را مستعد شکستگی می کند.
- فیبریلاسیون دهلیزی: این ریتم غیر طبیعی قلب می تواند منجر به نارسایی قلبی یا سکته شود.
- طوفان تیروئیدی: این وضعیت نادر اما بالقوه کشنده می تواند با ترکیبی از پرکاری تیروئید درمان نشده و عفونت، جراحی یا تروما ایجاد شود. این وضعیت شامل ضربان قلب بسیار سریع، تب بالا، بی قراری، اسهال، هذیان و احتمالاً کاهش هوشیاری است.
کدام بدتر است؟
در حالی که هر کدام از این بیماری ها دارای علائم و عوارضی هستند که می تواند کیفیت زندگی شما را مختل کند و تعدادی از آنها به طور بالقوه تهدید کننده زندگی هستند، یکی از آنها بدتر از دیگری نیست. اکثر افراد می توانند پرکاری تیروئید یا کم کاری تیروئید را با داروهای فعلی یا اقدامات پزشکی کنترل کنند.
تشخیص کم کاری تیروئید و پرکاری تیروئید
برای هر دو بیماری، پزشک یک تاریخچه پزشکی از بیمار می گیرد، یک معاینه فیزیکی انجام می دهد و یک یا چند آزمایش خون را برای بررسی عملکرد تیروئید تجویز می کند.
کم کاری تیروئید با TSH بیشتر از 4.0 (miU/L) و T4 کمتر از 5.0 (miU/L) همراه است.
پرکاری تیروئید باTSH کمتر از 0.4 (miU/L) وT4 بیشتر از 11.0 (miU/L) همراه است. اگر T3 بیش از 200 نانوگرم در دسی لیتر (ng/dL) باشد، ممکن است سطح خونی T3 برای تایید تشخیص پرکاری تیروئید آزمایش شود.
آزمایشات آنتی بادی تیروئید ممکن است به تشخیص یک اختلال خود ایمنی که ممکن است باعث پرکاری تیروئید (مانند بیماری گریوز) یا کم کاری تیروئید (مانند بیماری هاشیموتو) شود، کمک کند.
توجه داشته باشید که محدوده مرجع آزمایشگاهی معمولی می تواند کمی متفاوت باشد و برخی از پزشکان T4 آزاد و T3آزاد را برای اندازه گیری دقیق تر تجویز می کنند.
درمان کم کاری تیروئید و پرکاری تیروئید
گزینه های درمانی بستگی به این دارد که چه شرایطی دارید و چه چیزی باعث آن شده است.
درمان های کم کاری تیروئید
- جایگزینی تیروکسین (T4)
- گاهی اوقات، جایگزینی T3 اضافه می شود
درمان پرکاری تیروئید
- داروهای ضد تیروئید
- ید رادیواکتیو
- داروهای بتا بلاکر
- برداشتن تیروئید با جراحی
درمان های کم کاری تیروئید
در حالی که کم کاری تیروئید قابل درمان نیست، می توان با درمان مناسب آن را مدیریت کرد. درمان اولیه تیروئید کم کار، تیروکسین مصنوعی است که به شکل قرص مصرف می‌شود. درست مانند تیروکسین طبیعی شما عمل می کند و به بازگرداندن عملکرد مناسب به اندام ها و سیستم های بدن شما کمک می کند.
افرادی که در هنگام مصرف تیروکسین مصنوعی هنوز علامت دارند، ممکن است علاوه بر درمان جایگزینی T4، هورمون های جایگزین T3 را نیز دریافت کنند.
کمای میکسدم، میگزدم، کما میکسدما یا میکس ادم (یک وضعیت نادر و تهدید کننده زندگی ناشی از کم کاری تیروئید درمان نشده طولانی مدت) با T4، احتمالاً T3، و ترکیبی از موارد زیر درمان می شود:
- هیدروکورتیزون
- لوله گذاری و تهویه مکانیکی
- گرم کردن ملایم
- محدودیت مایعات
- افزایش حجم خون
- گلوکز
- آنتی بیوتیک ها، اگر عفونت علت زمینه ای باشد
درمان پرکاری تیروئید
پرکاری تیروئید بسیار قابل درمان است و بین 20 تا 30 درصد افراد مبتلا به بیماری گریوز ممکن است با درمان به بهبودی طولانی مدت برسند.
داروهای ضد تیروئید، معمولاً متیمازول (که قبلاً با نام تاپازول به بازار عرضه می شد)، می توانند توانایی تیروئید شما را برای ساختن هورمون ها مسدود کنند و در نتیجه بیماری را بدون آسیب رساندن به خود غده کنترل کنند. این داروها ممکن است قبل از ید رادیواکتیو یا جراحی برای افراد مبتلا به ندول مصرف شوند.
ید رادیواکتیو که از طریق دهان مصرف می‌شود، به سلول‌های تیروئید آسیب می‌زند یا آنها را از بین می‌برد، در نتیجه سلول‌های کمتری برای تولید هورمون‌های تیروئید و کوچک شدن گره‌ها باقی می‌ماند. این باعث کاهش سطح هورمون به محدوده مورد نظر می شود. اگر اولین درمان به اندازه کافی موفقیت آمیز نباشد، ممکن است دوره دوم نیز تجویز شود. گاهی اوقات این درمان منجر به کم کاری تیروئید می شود که سپس با هورمون های جایگزین درمان می شود.
درمان با ید رادیواکتیو بسیار رایج است. برخی از مردم نگران هستند که پرتوها ممکن است باعث سرطان شوند، اما این درمان با افزایش نرخ سرطان مرتبط نیست.
بتا بلاکرها سطح هورمون تیروئید شما را کاهش نمی دهند، اما می توانند عملکرد هورمون ها را مسدود کرده و علائم را کاهش دهند. این داروها عبارتند از:
- ایندرال (پروپانولول)
- تنورمین (آتنولول)
- لوپرسور (متوپرولول)
- کورگارد (نادولول)
پس از هر یک از این درمان ها، ممکن است پرکاری تیروئید عود کند. با این حال، برداشتن تمام یا بیشتر غده تیروئید با جراحی می تواند این بیماری را برای همیشه درمان کند. اما این ممکن است به کم کاری تیروئید منجر شود، زیرا سلول های کمی یا هیچ سلولی برای تولید هورمون باقی نمانده است، بنابراین اگر تصمیم به برداشتن تیروئید خود داشته باشید، مصرف هورمون های جایگزین تیروئید برای بقیه عمر شما ضروری خواهد بود.
در حالی که جراحی به طور کلی ایمن در نظر گرفته می شود، اما همیشه خطراتی دارد. عوارض عمده نادر است اما می تواند شامل موارد زیر باشد:
- آسیب به غدد پاراتیروئید که سطح کلسیم را در بدن شما کنترل می کنند
- آسیب به اعصاب تارهای صوتی شما که منجر به صدای خشن می شود
خلاصه
تیروئید شما می تواند هورمون هایی را که برای عملکرد طبیعی بدن ضروری هستند، تولید کند. هر کدام از مشکلات کم کاری تیروئید و پرکاری تیروئید علل، علائم و درمان های متفاوتی دارند.
با این حال، از آنجایی که هورمون های تیروئید متابولیسم شما را تنظیم می کنند، هر دو شرایط می توانند بسیاری از قسمت های بدن شما را تحت تاثیر قرار دهند.
سخنی از از دنیای موسیقی درمانی در مورد کم کاری تیروئید و پرکاری تیروئید
کم کاری تیروئید و پرکاری تیروئید از بیماری های شایع هستند. در حالی که هر بیماری دارای علائم و عوارض متفاوتی است که می تواند با کیفیت زندگی شما تداخل داشته باشد و تعدادی از آنها به طور بالقوه تهدید کننده زندگی هستند، اکثر افراد مبتلا به بیماری تیروئید می توانند وضعیت خود را با داروها یا روش های پزشکی فعلی مدیریت کنند.
اگر مشکوک هستید که یک بیماری تیروئید تشخیص داده نشده دارید یا بیماری تیروئید شما می تواند بهتر درمان شود، با پزشک خود صحبت کنید. او باید بتواند شما را به سمت گزینه های درمانی راهنمایی کند که می تواند به شما در کنترل وضعیتتان کمک کند.
