سندرم روده تحریک پذیر (IBS) چیست؟

علائم سندرم روده تحریک پذیر (IBS) چیست؟

از آنجایی که سندروم روده تحریک پذیر بر دستگاه گوارش تأثیر می گذارد، علائم اصلی در ناحیه شکم احساس می شود و مربوط به حرکات روده است. علائم شایع IBS عبارتند از:

• درد در ناحیه شکم
• نفخ شکم
• اسهال
• یبوست
• گاز
• احساس اجابت مزاج ناقص
• مخاط سفید رنگ در مدفوع

علائم سندرم روده تحریک پذیر (IBS) در زنان

زنان مبتلا به IBS نسبت به مردان علائم بیشتری از جمله خستگی، بی خوابی، کمردرد، افسردگی، اضطراب و کیفیت پایین زندگی را گزارش کرده اند. به نظر می رسد زنان بیشتر از مردان به زیرگروه سندروم روده تحریک پذیر همراه با یبوست مبتلا هستند.

زنانی که عادت ماهانه دارند، علائم IBS بیشتری را در طول دوره پریود خود تجربه می کنند. همچنین به نظر می رسد که علائم سندروم روده تحریک پذیر و علائم آندومتریوز همپوشانی دارند، و اگر شما مبتلا به IBS تشخیص داده شده اید اما هنوز علائم گوارشی یا مرتبط با زنان را تجربه می کنید، این تحقیقات بیشتری را ضروری می کند.

شیوع سندرم روده تحریک پذیر (IBS) در زنان

با بررسی شیوع، بسیاری از مطالعات نشان می دهد که زنان تا دو برابر بیشتر از مردان در معرض ابتلا به سندروم روده تحریک پذیر هستند.

با این حال، این شیوع بیشتر IBS در زنان ممکن است بسته به منطقه جغرافیایی متفاوت باشد. در ایالات متحده و کانادا، IBS در زنان دو برابر شیوع دارد، اما در آسیا، بین مردان و زنان تقریباً برابر است.

انواع سندرم روده تحریک پذیر (IBS)

اگرچه سندرم روده تحریک پذیر گروهی از علائم را در بر می گیرد، اما سه نوع زیرگروه اصلی وجود دارد که بر اساس الگوهای حرکات روده تعریف می شوند.

زیرگروه ها عبارتند از:

• سندرم روده تحریک پذیر همراه با یبوست (IBS-C): در روزهایی که اجابت مزاج غیرطبیعی وجود دارد، بیش از یک چهارم مدفوع شما سفت یا توده ای است و کمتر از یک چهارم آن شل یا آبکی است.
• IBS همراه با اسهال (IBS-D): در روزهایی که حرکات روده غیرطبیعی وجود دارد، بیش از یک چهارم مدفوع شما شل یا آبکی و کمتر از یک چهارم مدفوع شما سفت و توده ای است.
• سندرم روده تحریک پذیر با عادات روده مختلط (IBS-M): در روزهایی که حرکات روده غیرطبیعی وجود دارد، بیش از یک چهارم مدفوع شما شل یا آبکی و بیش از یک چهارم مدفوع شما سفت و توده ای است.

برخی از افرادی که عمدتاً یک زیرگروه IBS را تجربه می کنند، ممکن است بعداً به زیرگروه دیگری تغییر کنند. دانستن نوع فرعی سندرم روده تحریک پذیر شما می تواند به ارائه دهنده مراقبت های بهداشتی یا پزشکتان کمک کند تا IBS شما را بهتر درمان کند.

علل و عوامل خطر IBS چیست؟

سندرم روده تحریک پذیر یک اختلال عملکردی دستگاه گوارش است که به نحوه عملکرد مغز و روده شما با هم مرتبط است.

ارتباط دو طرفه بین سیستم عصبی مرکزی (مغز و نخاع) و سیستم عصبی امعایی (در روده) وجود دارد. این ارتباط، میکروبیوتای روده (انواع گسترده ای از باکتری ها، ویروس ها، قارچ ها و سایر میکروارگانیسم ها) و مغز را به هم مرتبط می کند. این مسیر سیگنال دهی دو طرفه، محور روده-مغز نامیده می شود.

هنگامی که این سیگنال دهی مختل می شود، روده شما حساس تر است و ممکن است علائمی مانند نفخ و درد شکم را احساس کنید. انقباضات ماهیچه ای در روده شما نیز ممکن است تحت تأثیر قرار گیرد که این می تواند منجر به یبوست یا اسهال شود.

کارشناسان دقیقاً مطمئن نیستند که چه چیزی باعث IBS می شود. آنها فکر می کنند ترکیبی از عوامل خطر ممکن است مقصر باشند. در زیر عواملی وجود دارد که ممکن است خطر ابتلا به سندرم روده تحریک پذیر را افزایش دهد:

• عدم تحمل یا حساسیت غذایی
• رشد بیش از حد باکتری روده کوچک (SIBO) (تغییر یا افزایش تعداد یا نوع باکتری در روده کوچک شما)
• عفونت های باکتریایی در دستگاه گوارش شما
• رویدادهای استرس زا یا دشوار دوران اولیه زندگی
• برخی از اختلالات سلامت روان مانند اضطراب، افسردگی و اختلال علائم جسمی
• ژنتیک خاص

چه چیزی باعث تحریک سندرم روده تحریک پذیر (IBS) می شود؟

محرک های سندرم روده تحریک پذیر برای هر فرد مبتلا به IBS متفاوت است. همه به هر مورد موجود در این لیست واکنش نشان نمی دهند. با این حال، برخی از محرک های رایج وجود دارد که به نظر می رسد علائم را در بسیاری از افراد مبتلا به IBS ایجاد می کند. شامل:

• غذاهای سرشار از الیگوساکاریدهای قابل تخمیر، دی ساکاریدها، مونوساکاریدها و پلی الها (FODMAPs) که کربوهیدرات هایی مانند فروکتوز، لاکتوز و الکل های قندی هستند که در روده کوچک جذب ضعیفی دارند.
• کافئین
• الکل
• غذاهای چرب یا تند
• استرس
• برخی داروها، مانند داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی (NSAIDs)

استرس و محور روده-مغز در سندرم روده تحریک پذیر

استرس می تواند محور روده-مغز را تحریک کرده و منجر به تشدید علائم در سندرم روده تحریک پذیر شود. از آنجایی که علائم IBS به استرس حساس هستند، درمان آن باید بر مدیریت استرس نیز متمرکز باشد.

همچنین بخوانید: مطالعه ای جذاب در مورد تاثیر سلامت روده بر سلامت روان

نحوه تشخیص سندرم روده تحریک پذیر یا IBS

برای تشخیص سندرم روده تحریک پذیر، یک پزشک یا ارائه دهنده مراقبت های بهداشتی ابتدا علائم شما و همچنین خانواده و تاریخچه پزشکی شما را بررسی می کند. آنها معمولاً یک معاینه فیزیکی شامل بررسی حساسیت، درد و نفخ شکم و همچنین گوش دادن به صداهای داخل شکم را انجام می دهند.

پزشک شما ممکن است آزمایش‌هایی را برای کمک به رد سایر علل بالقوه علائم تان تجویز کند. این آزمایش ها ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• آزمایش های خون
• ازمایش مدفوع
• کولونوسکوپی
• آندوسکوپی
• تست تنفس هیدروژن

درمان سندرم روده تحریک پذیر (IBS)

درمان سندرم روده تحریک پذیر (IBS) بر اساس علائم فردی شما متفاوت خواهد بود. ممکن است مجبور شوید درمان های مختلفی را امتحان کنید تا ببینید چه چیزی برای شما بهتر است. پزشک یا ارائه دهنده مراقبت های بهداشتی می تواند شما را در انتخاب بهترین برنامه درمانی راهنمایی کند.

در زیر داروها، مکمل های غذایی و گزینه های درمانی سلامت روان برای IBS آورده شده است.

گزینه های درمانی دارویی ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• لوپرامید
• وایبرزی (الوکسادولین)
• لوترونکس (آلوسترون) (فقط برای خانم ها و با هشدارها و اقدامات احتیاطی خاص تجویز می شود)
• آمیتیزا (لوبی پروستون)
• لینزس (لیناکلوتید)
• ترولنس (پلکاناتید)
• آنتی بیوتیک ها
• ضد اسپاسم ها
• داروهای ضد افسردگی
• ملین ها

گزینه های درمانی مکمل غذایی ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• کپسول روغن نعناع روکش دار
• مکمل های فیبر
• پروبیوتیک ها

گزینه های درمانی سلامت روان برای IBS ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• درمان شناختی رفتاری (CBT)
• هیپنوتیزم درمانی مبتنی بر روده
• تمرین ریلکسیشن

سبک زندگی و رژیم غذایی برای سندرم روده تحریک پذیر (IBS)

یکی دیگر از جنبه های مهم درمان و مدیریت سندرم روده تحریک پذیر سبک زندگی و رژیم غذایی است. پزشک یا ارائه‌دهنده مراقبت‌های بهداشتی تان ممکن است شما را به یک متخصص تغذیه ارجاع دهد تا به شما در شناسایی محرک‌های رژیم غذایی فردی تان برای IBS کمک کند.

گزینه های درمانی سبک زندگی و رژیم غذایی ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• خوردن یک رژیم غذایی با فیبر بالا
• اجتناب از گلوتن
• پیروی از یک رژیم غذایی با فودمپ کم 
• افزایش فعالیت بدنی
• کاهش و مدیریت استرس
• خواب کافی

عوارض سندرم روده تحریک پذیر (IBS)

برخلاف برخی دیگر از اختلالات گوارشی، معمولاً به همراه IBS هیچ التهابی در دستگاه گوارش وجود ندارد. با این حال، حرکات نامنظم روده ممکن است خطر ابتلا به هموروئید یا چسبندگی روده را افزایش دهد. اسهال مزمن نیز ممکن است خطر کم آبی بدن را افزایش دهد.

محدودیت های غذایی طولانی می تواند منجر به کمبودهای غذایی یا سایر نگرانی های تغذیه ای شود. کار با یک متخصص تغذیه دارای مجوز که در سندرم روده تحریک پذیر تخصص دارد می تواند به شما کمک کند که تمام نیازهای تغذیه ای خود را برآورده کنید.

به دلیل فراوانی و شدت علائم در افراد مبتلا به IBS متوسط تا شدید، ممکن است کیفیت زندگی کاهش یابد. به عنوان مثال، حرکات نامنظم روده و درد شکم ممکن است باعث شود افراد از تعاملات اجتماعی اجتناب کنند، آنها را لغو کرده یا زودتر ترک کنند. همچنین این می تواند باعث ایجاد مشکلاتی در محل کار از جمله افزایش روزهای از دست دادن کار شود.

افراد مبتلا به سندرم روده تحریک پذیر تعداد ویزیت های مراقبت های بهداشتی، آزمایش های تشخیصی و جراحی های بیشتری دارند. همچنین آنها نسبت به افراد بدون IBS تمایل بیشتری به اضطراب و افسردگی دارند.

آیا درمانی برای سندرم روده تحریک پذیر وجود دارد؟

در حال حاضر هیچ درمانی برای سندرم روده تحریک پذیر وجود ندارد. IBS یک بیماری مزمن (طولانی مدت) است که می تواند افراد را برای تمام زندگی تحت تاثیر قرار دهد. با این حال، علائم اغلب قابل کنترل هستند و می توانند با یک برنامه درمانی مناسب، از جمله تغییر رژیم غذایی و سبک زندگی، بهبود یابند.

زندگی هر فرد با IBS متفاوت است. برخی از افراد تنها چند روز در ماه علائم را تجربه می کنند، در حالی که برخی دیگر ممکن است هر روز برای هفته ها یا ماه ها علائم را تجربه کنند. مراجعه و کار با یک پزشک یا ارائه دهنده مراقبت های بهداشتی برای ایجاد یک برنامه درمانی موثر، می تواند به کاهش علائم و بهبود کیفیت زندگی کمک کند.

چه زمانی برای سندرم روده تحریک پذیر (IBS) به پزشک مراجعه کنیم؟

افراد مبتلا به سندرم روده تحریک پذیر اغلب روزهایی را با یبوست و یا اسهال تجربه می کنند. با این حال، اگر علائم مداوم هستند و شامل درد شدید شکمی می‌شوند، بهتر است به یک پزشک، مانند متخصص گوارش، مراجعه کنید.

اگر حداقل به مدت سه ماه از یک برنامه درمانی تجویز شده پیروی کرده اید و هیچ بهبودی مشاهده نکرده اید، یک قرار ملاقات با پزشک خود برای ارزیابی مجدد برنامه درمانی خود تعیین کنید. علاوه بر این، اگر علائم جدیدی مانند موارد زیر را تجربه کردید که برای IBS معمول نیست، فوراً با پزشک خود تماس بگیرید:

• تب (38.9 درجه سانتیگراد یا بیشتر که بیش از سه روز طول بکشد)
• وجود خون در مدفوع
• کاهش شدید اشتها (این مورد با عدم تمایل به مصرف غذاهای محرک توضیح داده نمی شود)
• کاهش وزن غیر قابل توضیح
• خستگی مفرط
• استفراغ

منبع