بیش فعالی جنسی چیست؟ علائم، علل و درمان آن

افراد مبتلا به بیش فعالی جنسی ممکن است رفتارهای جنسی مشکل‌زا مانند تماشای بیش از حد پورنوگرافی، خودارضایی بیش از حد، یا درگیر شدن در فعالیت‌های جنسی با تعداد زیادی از شرکا را از خود نشان دهند. عدم شناخت اختلال بیش فعالی جنسی به عنوان یک اختلال روانی باعث شده است که بسیاری از افراد بدون تشخیص رسمی، با این بیماری زندگی کنند.

در این مقاله به علائم، علل، و گزینه‌های درمانی بالقوه بیش فعالی جنسی خواهیم پرداخت و آن را از زوایای مختلف مورد بررسی قرار خواهیم داد. در ادامه این مطلب مفید با دنیای موسیقی درمانی همراه باشید.

علائم بیش فعالی جنسی

بیش فعالی جنسی در هر فردی که این اختلال دچار است، متفاوت به نظر می رسد. شاید در حالی که یک فرد در درجه اول با کنترل تخیلات جنسی خود مبارزه می کند، فردی دیگر با کنترل میل به انجام برخی اعمال جنسی مانند خودارضایی مبارزه کند.

برخی از رایج ترین علائمی که در یک فرد مبتلا به بیش فعالی جنسی بروز می کند عبارتند از:

• رفتار جنسی اجباری
• تخیلات جنسی مکرر و غیرقابل کنترل
• مشکل در برقراری و حفظ رابطه با افراد دیگر، به ویژه در یک رابطه عاشقانه، به دلیل داشتن تمایل بیش از حد جنسی 
• ناتوانی در کنترل میل جنسی
• ادامه درگیر شدن در رفتارها و فعالیت های جنسی حتی پس از ایجاد آسیب

بیش فعالی جنسی در مقابل میل جنسی بالا

میل جنسی بالا، همانطور که از نامش پیداست، تمایل فرد برای انجام فعالیت جنسی است. اما در مقابل، بیش فعالی جنسی شامل احساسات و تمایلات غیرقابل کنترل برای داشتن رابطه جنسی و همچنین رفتارهای جنسی پرتکرار است.

چه چیزی باعث بیش فعالی جنسی می شود؟

مشخص نیست که دقیقاً چه چیزی باعث اختلال بیش فعالی جنسی می شود. اما تحقیقات دلایل زیر را به عنوان دلایل احتمالی برای این بیماری نشان می دهد:

• ایجاد شرایط و مشکلاتی خاص: تصور می‌شود که شرایط و مشکلاتی مانند صرع باعث آسیب به برخی از قسمت‌های مغز شده که به نوبه خود می‌تواند باعث ایجاد این بیماری شود.
• عدم تعادل شیمیایی در مغز: مغز تقریباً تمام عملکردهای روزانه ما از جمله رفتار جنسی را کنترل می کند. عدم تعادل شیمیایی می تواند باعث بی علاقگی کامل به تمایلات یا رفتارهای جنسی یا در مقابل، بیش فعالی جنسی شود. شواهدی وجود دارد که نشان می دهد عدم تعادل دوپامین در مغز می تواند باعث ایجاد این اختلال شود.
• دارو: به گفته برخی از محققان، بیش فعالی جنسی می تواند به عنوان یکی از عوارض جانبی برخی داروها ایجاد شود. داروهای جایگزین دوپامین که معمولاً برای درمان بیماری پارکینسون استفاده می‌شوند، گاهی اوقات باعث بیش فعالی جنسی می‌شوند.

علاوه بر دلایل احتمالی این بیماری، برخی از عوامل می‌توانند برخی از افراد را در معرض خطر بیشتری نسبت به سایرین برای ابتلا به این بیماری قرار دهند. این موارد شامل سوء مصرف مواد مخدر یا الکل، سابقه خانوادگی مشکلات سلامت روانی و تجربه سوء استفاده جنسی است.

بیش فعالی جنسی ممکن است با اختلال کم توجهی-بیش فعالی (ADHD) مرتبط باشد. یک مطالعه نشان داد که افراد مبتلا به ADHD تعداد قابل توجهی از علائم و رفتارهای بیش فعالی جنسی را نسبت به دیگران از خود نشان می دهند.

با این حال، هنوز تحقیقات بیشتری برای درک ارتباط بین کم توجهی-بیش فعالی و بیش فعالی جنسی مورد نیاز است.

تشخیص بیش فعالی جنسی

شناسایی بیش فعالی جنسی می‌تواند دشوار باشد. دلیل آن هم این است که راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی (DSM-5)، که نحوه تشخیص بیماری های روانی را ارائه می‌کند، در مورد بیش فعالی جنسی هیچ معیاری را مشخص نکرده است.

برخی از متخصصان سلامت روان برای کمک به تشخیص بیش فعالی جنسی، از معیارهای تشخیصی مشکلاتی مانند اعتیاد رفتاری استفاده می‌کنند. دلیل استفاده از این روش این است که بیش فعالی جنسی را می‌توان نوعی اعتیاد رفتاری یا یک اختلال کنترل تکانه در نظر گرفت.

برای ارائه معیارهای دقیق برای تشخیص بیش فعالی جنسی، باید تحقیقات بیشتری در مورد این اختلال ارائه شود. با این حال، زمانی که یک پزشک یا متخصص سلامت روان در حال ارزیابی این است که آیا شما بیش فعالی جنسی را تجربه می‌کنید یا خیر، اغلب به دنبال موارد زیر می‌گردد:

• اختلال در فعالیت های روزانه: علائم فرد باید در زندگی روزمره او اختلال ایجاد کند.
• ناتوانی در کنترل: فردی که بیش فعالی جنسی را تجربه می کند، حتی با وجود تلاش هایش قادر به کنترل رفتار خود نیست. این امر حتی زمانی که پیامدهای منفی برای رفتار او وجود داشته باشد، باقی می ماند.
• ایجاد تحمل: فرد مبتلا به بیش فعالی جنسی نیاز به انجام رفتارهای جنسی را به میزان فزاینده ای در طول زمان احساس می کند تا خواسته های خود را برآورده کند.
• تجربه علائم ترک: فردی که دچار بیش فعالی جنسی است، اگر رفتارهای جنسی نداشته باشد، احساس عصبی بودن و بی قراری می کند.
• از دست دادن لذت: یکی از شاخص ها در فردی که به بیش فعالی جنسی مبتلا است این است که اعمال جنسی لزوماً دیگر برای او لذت به ارمغان نمی آورد. اما او همچنان تمایلات غیرقابل کنترلی برای انجام آنها دارد.

عوارض بیش فعالی جنسی

بیش فعالی جنسی اثرات منفی بالقوه ای دارد که ممکن است بر سلامت جسمی و عاطفی شما تأثیر بگذارد. این اثرات عبارتند از:

• احساس گناه یا شرم
• افزایش خطر ابتلا به عفونت های مقاربتی
• افزایش خطر مصرف مواد مخدر یا الکل
• عواقب قانونی مانند دستگیری به دلیل ارتکاب جرم جنسی
• مشکلات سلامت روان مانند افسردگی یا اضطراب
• فشار مالی
• فشار بر روابط عاطفی
• تقلای جنسی در محل کار
• افکار خودکشی

همچنین بخوانید: اضطراب عملکرد جنسی چیست و چگونه می توان آن را درمان کرد؟

درمان بیش فعالی جنسی

مانند بسیاری از اختلالات و بیماری های روانی دیگر، درمان بیش فعالی جنسی نیز معمولاً با ترکیبی از دارو درمانی و روان درمانی انجام می شود.

دارو درمانی

یکی از دلایل احتمالی ایجاد بیش فعالی جنسی، عدم تعادل شیمیایی در مغز است. داروها می توانند به ایجاد تعادل شیمیایی در مغز کمک کرده و باعث کاهش علائم بیماری شوند. داروهایی که اغلب برای کمک به بیش فعالی جنسی تجویز می‌شوند عبارتند از:

• تثبیت کننده های خلق و خو: داروهای تثبیت کننده خلق و خو مانند لاموتریژین (Lithobid)، دپاکوت (Depakote) و دپاکین (Depakene) معمولا برای درمان اختلال دوقطبی استفاده می شوند. با این حال، برخی تحقیقات نشان می دهد که آنها می توانند به کاهش میل جنسی در افرادی که به بیش فعالی جنسی مبتلا هستند کمک کند.
• داروهای ضدافسردگی: در موارد خاص، بیش فعالی جنسی ممکن است همراه با سایر مشکلات سلامت روان مانند افسردگی ایجاد شود. درمان وضعیتی که باعث افزایش بیش از حد میل جنسی می شود نیز می تواند به کنترل تمایلات و رفتارهای جنسی کمک کند. به طور خاص، داروهای مهارکننده انتخابی بازجذب سروتونین (SSRI) برای مصرف افراد مبتلا به بیش فعالی جنسی تجویز می شود و ثابت شده است که به این افراد در کنترل این اختلال کمک می کند.
• داروی ویویترول (Vivitrol): این دارو معمولا برای درمان وابستگی به الکل و مواد مخدر تجویز می شود. همچنین، از آنجایی که بیش فعالی جنسی نیز نوعی اعتیاد رفتاری محسوب می شود، این دارو می‌تواند برای درمان این اختلال نیز تجویز و مصرف شود.

روان درمانی

روان درمانی نیز، به بهترین شکل ابزارهای مورد نیاز برای مدیریت بیش فعالی جنسی را در اختیار فرد مبتلا قرار می دهند. رایج ترین شکل روان درمانی مورد استفاده در درمان این بیماری عبارتند از:

• روان درمانی پویشی: تمرکز این شکل از درمان بر این است که شما را از افکار و رفتارهای ناخودآگاه خودتان و آنچه که آنها را تحریک می کند، آگاه کند. روان درمانی پویشی بر این اصل استوار است که افکار و هیجانات، دلیل مهمی برای رفتارها هستند.
• درمان شناختی رفتاری (CBT): این یک شکل رایج از روان درمانی است که در درمان بسیاری از مشکلات سلامت روان استفاده می شود. درمان شناختی رفتاری بر کمک به شما در شناسایی افکار و رفتارهای منفی تمرکز می کند و به شما کمک می کند تا آنها را با افکار مثبت جایگزین کنید.

مقابله با بیش فعالی جنسی

بسیاری از افراد مبتلا به بیش فعالی جنسی احساس می‌کنند که بخاطر ابتلا به این اختلال باید احساس شرم یا خجالت عمیقی داشته باشند. اما اگر شما هم در این گروه قرار دارید، باید بدانید که مانند هر بیماری روانی دیگری، در مورد این اختلال هم درمان مناسب و راهبردهای مقابله ای می تواند به شما کمک کند تا تمایلات خود را تحت کنترل داشته و زندگی سالمی را تجربه کنید.

دلیلی برای احساس شرم یا خجالت از داشتن اختلال در رفتار جنسی وجود ندارد. بهتر است که این احساسات و تصورات را کنار بگذارید و بر دریافت کمکی که نیاز دارید تمرکز کنید.

در اینجا چند نکته وجود دارد که باید آن ها را در کنار برنامه درمانی که یک پزشک یا متخصص سلامت روان به شما داده است، به خاطر بسپارید:

• برای مشاهده پیشرفت، به طور جدی به برنامه درمانی خود پایبند باشید. فقط به این دلیل که احساس می کنید شروع به بهبود کرده اید، هرگز به طور ناگهانی درمان را متوقف نکنید. این ممکن است باعث عود شدیدتر بیماری شما شود. اگر دارو مصرف می کنید قبل از قطع یا تغییر دوز با پزشک خود مشورت کنید. اگر تحت روان درمانی هستید، به طور مداوم به جلسات درمانی ادامه دهید.
• از کمک گرفتن خجالت نکشید. هر چه زودتر به دنبال کمک و درمان برای وضعیت خود باشید، زودتر در مسیر بهبودی خود قرار می گیرید. مخفی نگه داشتن وضعیتتان از دوستان، خانواده و پزشک می تواند آسیب زا باشد و باعث اختلال بیشتر در عملکرد روزانه شما شود.
• به یک گروه پشتیبانی بپیوندید. پیوستن به یک گروه پشتیبانی که اعضای آن افراد مبتلا به این عارضه هستند، به شما کمک می کند تا به یاد داشته باشید که تنها نیستید. همچنین، با این کار می‌توانید از افرادی که مدت بیشتری از شما با این بیماری دست و پنجه نرم کرده‌اند، راهبردهای مقابله‌ای بهتری را یاد بگیرید.
• خود را از موقعیت های محرک دور کنید. در مسیر بهبودی، اجتناب از فعالیت‌ها و موقعیت‌هایی که می‌تواند باعث عقب‌نشینی شما شود، بسیار مهم است. به عنوان مثال، بسیاری از متخصصان سلامت روان، افراد مبتلا به بیش فعالی جنسی را از قرار گرفتن در معرض هرگونه محتوای مستهجن به شدت منع می‌کنند.

سخنی از دنیای موسیقی درمانی در مورد بیش فعالی جنسی

اگر شما یا شخصی که می شناسید با رفتار جنسی اجباری و بیش فعالی جنسی دست و پنجه نرم می کنید، لطفاً باور داشته باشید که درمان و بهبودی این اختلال امکان پذیر است. این را بدانید که شما تنها نیستید. یک متخصص بهداشت روان آموزش دیده، می تواند به شما در شناسایی علل زمینه ای این اختلال کمک کرده و با ارائه یک برنامه درمانی مناسب، زندگی سالم تری را به شما هدیه کند.

منبع