اختلال هراس یا حمله پانیک چیست؟ علائم، علل و راه های درمان

فرد مبتلا به اختلال پانیک یا اختلال هراس ممکن است علائمی مانند احساس وحشت شدید، تنفس و ضربان قلب سریع را تجربه کند. افراد مبتلا به اختلال پانیک ممکن است این حملات را به طور غیرمنتظره و بدون هیچ دلیل مشخصی تجربه کنند، اما ممکن است پیش از آن نوعی رویداد یا موقعیت محرک نیز رخ دهد.

موسسه سلامت روان ملی امریکا (NIMH) گزارش می دهد که تقریباً 2.7٪ از جمعیت بزرگسال ایالات متحده هر ساله اختلال هراس را تجربه می کنند. تقریباً 44.8٪ از این افراد مواردی از اختلال هراس را تجربه می کنند که به عنوان "شدید" طبقه بندی می شوند.

علائم اختلال هراس یا حمله پانیک 

طبق گزارش انجمن اضطراب و افسردگی آمریکا، نزدیک به شش میلیون بزرگسال آمریکایی در طول هر سال علائم اختلال هراس را تجربه می کنند. در حالی که حمله پانیک می تواند در هر مقطعی از زندگی بروز کند، علائم اغلب در اواخر نوجوانی یا اوایل بزرگسالی شروع می شود و دو برابر بیشتر از مردان، زنان را تحت تاثیر قرار می دهد.

بسیاری از افرادی که با اختلال هراس زندگی می کنند، در هنگام حمله پانیک احساس می کنند که انگار در حال حمله قلبی یا در آستانه مرگ هستند و برخی یا همه علائم زیر را تجربه می کنند:

• درد قفسه سینه
• سرگیجه
• احساس وحشت شدید که به طور ناگهانی و بدون هشدار رخ می دهد
• بی حسی در دست و پا
• تپش قلب
• تنفس سریع و پی در پی
• تعریق
• لرزیدن
• ضعف

اختلال هراس یا حمله پانیک می تواند منجر به اختلالات جدی در عملکرد روزانه شده و تقابل با موقعیت های عادی و روزمره که ممکن است باعث ایجاد احساس وحشت و اضطراب شدید شوند را دشوار کند.

تشخیص اختلال هراس یا حمله پانیک 

بر اساس راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی، برای تشخیص اختلال هراس، فرد باید حملات پانیک مکرر و اغلب غیرمنتظره را تجربه کند. علاوه بر این، این حملات باید به مدت حداقل یک ماه در فردی که از بروز مجدد آن ها می ترسد، رخ رهد.

همچنین  ارائه دهنده مراقبت های بهداشتی شما باید سایر علل بالقوه علائم شما را رد کند، از جمله:

• اثرات فیزیولوژیکی مستقیم یک ماده (مانند مصرف مواد مخدر یا دارو یا دارو) یا یک وضعیت پزشکی عمومی
• اختلال روانی دیگر، از جمله فوبیای اجتماعی یا فوبیای خاص دیگر، اختلال وسواس فکری-اجباری (OCD)، اختلال استرس پس از سانحه (PTSD)، یا اختلال اضطراب جدایی

رفتارهای اجتنابی و اختلال پانیک 

از آنجایی که حملات پانیک اغلب منجر به اجتناب فرد از موقعیت ها یا اشیاء خاص می شود، همچنین می تواند منجر به ایجاد فوبیا شود. برای مثال، فردی که مبتلا به اختلال هراس است، ممکن است برای جلوگیری از وقوع مجدد حمله یا از دست دادن کنترل در ملاء عام، خانه را ترک نکند.

با گذشت زمان، این فرد ممکن است به آگورافوبیا مبتلا شود. آگورافوبیا، ترس مشخصی از قرار گرفتن در موقعیت‌های مختلف خارج از خانه می باشد که ممکن است فرار از آن ها دشوار باشد یا در صورت بروز علائم ناتوان‌کننده، کمک در دسترس نباشد.

در حالی که نسخه‌های قبلی راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی، اختلال هراس را به‌عنوان بروز با آگورافوبیا یا بدون آن طبقه‌بندی می‌کرد، جدیدترین نسخه راهنمای تشخیصی این دو را به‌عنوان اختلالات متمایز و مجزا فهرست می‌کند.

علل ایجاد اختلال پانیک 

اگرچه علل دقیق اختلال پانیک به وضوح شناخته نشده است، بسیاری از متخصصان سلامت روان بر این باورند که ترکیبی از عوامل محیطی، بیولوژیکی و روانی در زمینه ایجاد اختلال هراس نقش دارند:

• سن: اختلال هراس معمولاً در سنین 18 تا 35 سالگی ایجاد می شود.
• جنسیت: طبق گزارش موسسه ملی سلامت روان، خطر ابتلا به اختلال پانیک در زنان بیش از دو برابر مردان است.
• ژنتیک: اگر یکی از اعضای خانواده که به شما نزدیکی بیولوژیکی دارد، مبتلا به اختلال هراس باشد، احتمال ابتلا به این بیماری در شما بسیار بیشتر است. اگرچه بیش از نیمی از افراد مبتلا به اختلال هراس، خویشاوندان نزدیکی که به این اختلال مبتلا باشند، ندارند.
• تروما: تجربه یک رویداد آسیب زا، مانند قربانی آزار جسمی یا جنسی بودن، می تواند خطر ابتلا به اختلال پانیک را نیز افزایش دهد.
• تغییر و تحول زندگی: گذر از یک تغییر یا رویداد دشوار زندگی، از جمله مرگ یکی از عزیزان و یک فقدان غم انگیز، طلاق، ازدواج، فرزنددار شدن یا از دست دادن شغل نیز ممکن است خطر بروز این اختلال را افزایش دهد.

انواع حملات پانیک 

دو نوع اصلی حملات پانیک وجود دارد: غیر منتظره و مورد انتظار. افراد مبتلا به اختلال پانیک معمولاً حملات پانیک غیرمنتظره را تجربه می کنند، اما برخی از آنها هر دو نوع را تجربه می کنند.

• حملات پانیک غیرمنتظره به طور ناگهانی و بدون هیچ نشانه خارجی یا داخلی رخ می دهند. به عبارت دیگر، به نظر می رسد که آنها زمانی اتفاق می افتند که شما احساس آرامش می کنید.
• حملات پانیک مورد انتظار زمانی اتفاق می‌افتد که فردی در معرض موقعیتی قرار می‌گیرد که به خاطر آن ترس دارد. به عنوان مثال، حمله پانیک در هنگام تیک آف هواپیما.

درمان اختلال پانیک 

اختلال پانیک، مانند سایر اختلالات اضطرابی، اغلب با روان درمانی، دارو درمانی (داروهای ضد افسردگی یا ضد اضطراب) یا ترکیبی از هر دو درمان می شود.

روان درمانی 

روان درمانی برای اختلال هراس می تواند شامل چندین رویکرد مختلف باشد، از جمله:

• درمان شناختی رفتاری (CBT) می تواند به افراد مبتلا به اختلال هراس کمک کند تا روش های جدیدی از تفکر و واکنش به موقعیت های اضطراب آور را بیاموزند. به عنوان بخشی از فرآیند CBT، درمانگران به افراد مراجعه کننده کمک می کنند تا الگوهای افکار منفی یا غیرمفید را شناسایی کرده و به چالش بکشند و این افکار را با روش های تفکر واقعی تر و مفیدتر جایگزین کنند.
• مواجهه درمانی شامل قرار دادن تدریجی افراد در حین آموزش، در معرض شی و موقعیت هایی که ایجاد واکنش ترس می کنند و تمرین راهبردهای جدید آرامش می شود.
• هدف روان درمانی پویشی متمرکز بر هراس (PFPP) کشف تعارضات و تجربیاتی است که ممکن است بر رشد هراس و اضطراب فرد تأثیر بگذارد.

دارو درمانی برای اختلال پانیک 

داروهای اختلال هراس به یکی از این دو دسته تقسیم می شوند: داروهای ضد افسردگی و داروهای ضد اضطراب.

مهارکننده‌های انتخابی بازجذب سروتونین (SSRI) رایج‌ترین دسته از داروهای ضد افسردگی هستند که برای اختلال هراس استفاده می‌شوند، از جمله:

• پاکسیل (پاروکستین)
• پروزاک (فلوکستین)
• سلکسا (سیتالوپرام)
• زولافت (سرترالین)

بنزودیازپین ها هم دسته ای از داروهای ضد اضطراب هستند که معمولاً برای درمان اختلال هراس تجویز می شوند و می توانند به کاهش شدید حملات پانیک کمک کنند، از جمله:

• آتیوان (لورازپام)
• کلونوپین (کلونازپام)
• والیوم (دیازپام)
• زاناکس (آلپرازولام)

مقابله با اختلال هراس یا حملات پانیک 

علاوه بر دارو درمانی و روان درمانی، برخی عادات سبک زندگی وجود دارند که به افراد کمک می کنند تا بهتر با علائم اختلال هراس کنار بیایند.

حرکت کنید 

ورزش منظم نه تنها می تواند به کاهش استرس، اضطراب و گرفتگی در سراسر بدن کمک کند، بلکه مشخص شده است که دفعات حملات پانیک را نیز کاهش می دهد.

خواب را در اولویت قرار دهید 

اختلالات خواب و اختلال هراس می تواند یک چرخه معیوب باشد. افراد مبتلا به اختلال هراس اغلب در خواب مشکل دارند و کمبود خواب ناشی از آن می تواند منجر به علائم بیشتر اختلال هراس شود.

علاوه بر انجام تمام تلاش خود برای رعایت بهداشت خواب خوب، مهم است که اگر فکر می کنید دچار اختلال خواب شده اید و یا حملات پانیک مکرر را تجربه می کنید، به ارائه دهنده مراقبت های بهداشتی خود نیز اطلاع دهید.

مراقب رژیم غذایی خود باشید

در حالی که هیچ رژیم غذایی جادویی برای درمان اختلال هراس شما وجود ندارد، غذاها و مواد خاصی وجود دارند که ممکن است اضطراب شما را افزایش دهند یا باعث حمله پانیک شوند، از جمله:

• الکل
• کافئین
• مونو سدیم گلوتامات (MSG)
• شکر تصفیه شده

یک دفترچه یادداشت همراه خود داشته باشید 

علاوه بر ردیابی محرک های خود، می توان از یک دفترچه یادداشت حمله پانیک برای ثبت علائم شما (فیزیکی و احساسی) و همچنین هر راهبرد مقابله ای که به شما در مقابله با این علائم کمک کرده است، استفاده کرد.

تکنیک های تمدد اعصاب را تمرین کنید 

تکنیک های تمدد اعصاب می توانند به شما کمک کنند تا افکار خود را آرام کنید، استرس و اضطراب را کاهش دهید و با بسیاری از علائم شناختی و فیزیکی اختلال پانیک مقابله کنید. در اینجا چند تکنیک آرام سازی وجود دارد که می توانید به تنهایی یا با کمک یک متخصص سلامت روان آن ها را امتحان کنید:

• تنفس عمیق
• مدیتیشن ذهن آگاهی
• ریلکسیشن یا آرام سازی پیشرونده عضلانی
• تجسم
• یوگا

در جستجوی کمک باشید

برای بسیاری از افراد، انگ و خجالت مرتبط با اختلال هراس می تواند مانع از جستجوی حمایت و درمان شود. با این حال، تشخیص و درمان مناسب و داشتن یک سیستم حمایتی مستحکم از دوستان و خانواده، می تواند به شما در مدیریت علائم کمک کند و بهترین احساس را برای شما به همراه داشته باشید.

اگر فرد مورد علاقه تان به اختلال هراس مبتلا است، تمام تلاش خود را بکنید تا از او حمایت کنید و او را تشویق کنید که به دنبال درمان باشد، خواه این درمان روان درمانی باشد، یا دارو درمانی، خودیاری یا ترکیبی از این گزینه ها.

منبع